Urszula Beata Kasprzak (ur. 7 lutego 1960 w Lublinie) – polska piosenkarka rockowa i autorka tekstów.
W 1977 zdobyła Złoty Samowar na XIII Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze.
W 1982 nawiązała współpracę z Budką Suflera, śpiewając przeboje, takie jak „Luz blues, w niebie same dziury”, „Dmuchawce, latawce, wiatr”, „Malinowy król” czy „Powiedz, ile masz lat”. W zespole poznała Stanisława Zybowskiego, który stał się głównym kompozytorem jej piosenek (np. hitu „Rysa na szkle”). W 1990 wyleciała na cztery lata do USA, po powrocie do Polski nagrała hardrockową płytę pt. Biała droga, którą sprzedano w nakładzie 800 tys. egzemplarzy i którą promowała przebojami „Na sen” i „Konik na biegunach”.
Życiorys
Wczesne lata
Urodziła się i wychowywała w Lublinie. Jej rodzice pracowali w państwowej firmie odzieżowej, gdzie jej ojciec w zakładzie był członkiem zespołu pieśni i tańca ludowego. W dzieciństwie uczyła się gry na fortepianie i akordeonie w ognisku muzycznym. Marzyła o zawodzie nauczycielki muzyki lub bibliotekarki. Ukończyła VIII Liceum Ogólnokształcące im. Zofii Nałkowskiej w Lublinie. Uczęszczała także na zajęcia w lubelskim Studium Piosenki. Podjęła studia na Wydziale Wychowania Muzycznego na UMCS w Lublinie. Podczas studiów muzycznych śpiewała w kościelnych zespołach.
Początki kariery
Jako 15-latka brała udział w eliminacjach do XI Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze, ale bez sukcesów. Przy trzeciej próbie, w 1977, gdy miała 17 lat, za wykonanie piosenki „Kopciuszek” wygrała finał zielonogórskiego XIII Festiwalu Piosenki Radzieckiej, zdobywając główną nagrodę – Złoty Samowar. Aleksander Bardini wręczając nagrodę powiedział, że „byłaby dobrą aktorką śpiewającą”. Trafiła na okładki tygodników: „Nowa Wieś” i „Na Przełaj”. W 1978 z piosenką „Umieć żyć” wystąpiła w koncercie debiutantów na XVI Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu.
Niedługo po udziale w festiwalu zaprzestała śpiewania, by skupić się na studiach. Na pierwszym roku, w 1980 przyjęła propozycję wystąpienia w zespole wokalnym Ryszarda Kniata (późniejszego lidera zespołu Klincz), towarzyszącym wykonawcom zagranicznym podczas XX Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie. W tym samym czasie w Radio Łódź nagrała sześć piosenek Kniata do tekstu Andrzeja Kosmali, w tym w stylu country „Z każdym kilometrem kocham bardziej” w duecie z Ryszardem Kniatem (utwór trafił na kasetę wydaną przez Tesco Znowu w drodze – piosenki dla kierowców), a także „Miłość utraconych szans” i „Królowa Kier”, oraz „Noc nie przyszła pod mój dach” ze słowami Andrzeja Sobczaka. Towarzyszyła też Majce Jeżowskiej w chórkach w nagraniu jej debiutanckiej płyty Jadę w świat (1981).
Współpraca z Budką Suflera
Na przełomie lat 1981 i 1982 Romuald Lipko, lider zespołu Budka Suflera, za namową Ryszarda Kniata i dziennikarza Jerzego Janiszewskiego, zgodził się skomponować dla Urszuli kilka piosenek. Nagrań dokonano 15 czerwca 1982 w poznańskim studio Polskiego Radia. Na gitarze grał Jan Borysewicz. Były to utrzymane w poprockowej stylistyce utwory: „Fatamorgana ’82”, „Bogowie i demony” i „Luz blues w niebie same dziury”. Powstały do nich profesjonalne wideoklipy, dzięki czemu zaistniała w świadomości słuchaczy. Jej stylizację wymyśliła Aleksandra Laska-Wołek; wyregulowane i podkreślone brwi, smokey eyes i widoczny róż na policzkach.
Piosenką „Fatamorgana ’82” zadebiutowała w lipcu w jednym z sobotnich bloków programu Zapraszamy do Trójki Programu III Polskiego Radia. Tydzień później była notowana na liście przebojów tej radiostacji. Pozostałe utwory ukazały się pod koniec 1982 na pierwszym singlu Urszuli i także szybko podbiły krajowe listy przebojów. Lipko postanowił komponować dla Urszuli kolejne piosenki, co dało początek wieloletniej współpracy piosenkarki z Budką Suflera jako zespołem towarzyszącym.
Na początku 1983 roku utwór „Ciotka P.” znalazł się na telewizyjnej liście przebojów. Największy sukces odniosła ballada „Dmuchawce, latawce, wiatr”, która w konkursie Polskiego Radia i Telewizji została uznana za Największy przebój roku. Utwór doczekał się także anglojęzycznej wersji „Slowly Waking”, która weszła na listę przebojów Radia Luksemburg i była prezentowana w programie rozrywkowym Serce, czyli opowieść o panu, któremu uciekło serce (1983) w reż. Krzysztofa Bobrowskiego. Kolejnymi przebojami stały się – ballada „Michelle ma belle”, „Rodezja – finezja” oraz hardrockowa „Totalna hipnoza”, która była kolejną propozycją telewizyjnej listy przebojów. Nagrania ukazały się na debiutanckim albumie studyjnym piosenkarki, zatytułowanym po prostu Urszula, wydanym w tym samym roku. Urszula trafiła na okładki magazynów takich jak „Non Stop” (grudzień 1982), „Filipinka” (styczeń 1983), „Panorama” (nr 7/1983-02-13), „Ekran” (nr 25/1983-06-19), „Magazyn Muzyczny Jazz” (wrzesień-październik 1983), „Razem” (1983-12-25) czy „Stolica”, a także była na rozkładówce m.in. „Dziennika Ludowego” oraz tygodników – „Świat Młodych” i „Zarzewie”.
Urszula jeździła z zespołem Budka Suflera jako „gość specjalny” by zaśpiewać podczas koncertu kilka piosenek, w tym także z Felicjanem Andrzejczakiem („Noc komety”) czy Krzysztofem Cugowskim („Jest taki samotny dom” i „Cień wielkiej góry”). W tym czasie artystka zdobyła nagrody na zagranicznych festiwalach piosenki: drugie miejsce na szwedzkim Festiwalu Krajów Nadbałtyckich w Karlshamn, nagrodę pisma „Mlada fronta” na czeskim festiwalu Intertalent’83 w Pradze, a także wygrane na festiwalach w Berlinie, Dreźnie, Rostocku i Norymberdze.
W 1984 przedstawiła odmienny, mniej rockowy, zdominowany przez instrumenty klawiszowe repertuar. „Malinowy król”, okazał się jednym z największych przebojów roku, choć niektórzy zarzucali, że melodia do piosenki to plagiat „Moonlight Shadow” Mike’a Oldfielda. Później popularność zyskały kolejne piosenki przygotowane na drugi album: „Podwórkowa kalkomania”, ballada „Wielki odlot”, „Szał sezonowej mody” i „Twoje zdrowie mała”.
W 1985, z opóźnieniem zostały wydane na albumie, zatytułowanym Malinowy król, z nieco odmienionym image z sesji zdjęciowej Antoniego Zdebiaka. Urszula zadebiutowała na kinowym ekranie, grając samą siebie w melodramacie Ryszarda Rydzewskiego Alabama (1984), w którym, wraz z Budką Suflera, wykonywała piosenki z nowej płyty. Na listy przebojów trafiła wówczas pochodząca z filmu wokaliza „Temat Bożeny”, która również pochodzi z drugiej płyty.
W 1986 nagrała materiał na trzeci album, który pierwotnie miał mieć tytuł jak premierowy utwór „Próba sił”, który był obecny na listach przebojów. W efekcie jednak ten utwór nie znalazł się na albumie, zatytułowanym Urszula 3 z 1987 roku, gdzie przedstawiono bardziej gitarowe brzmienie. Wydawnictwo promowane było przez hit „Powiedz, ile masz lat”, porównywany do kompozycji „Foreign Affair” Mike’a Oldfielda, z którym Urszula wystąpiła w koncercie na XXIII Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Na listy przebojów trafiły jeszcze single: „Kto zamiast mnie”, „Jestem ogniem”, „Bez toastów” i „Czeska biżuteria”.
Wielki powrót
W 1994 Urszula wzięła udział w amerykańskiej trasie koncertowej Budki Suflera z okazji dwudziestolecia istnienia zespołu, kontynuowanej z nią także w Polsce. Wokalistka postanowiła przypomnieć się na polskim rynku utworem „Bez ciebie nie ma mnie”, na płycie wydanym w nowej wersji dwa lata później jako „Euforia” oraz coverem szlagieru Michała Hochmana „Konik na biegunach” (muz. Jacek Dybek, sł. Franciszek Serwatka). Dopiero ten cover przywrócił Urszulę na szczyt. Rok później umiarkowaną popularność zdobyła ballada „Woodstock ’94”.
Absolutny przełom nastąpił dopiero w 1996, kiedy na listy przebojów trafił jeden z największych hitów w karierze Urszuli, „Na sen”. 21 marca na rynek trafił album artystki, zatytułowany Biała droga. Poza „Konikiem na biegunach” i coverem utworu Led Zeppelin wszystkie utwory na płytę stworzyli Urszula i Stanisław Zybowski. Utrzymany w rockowej stylistyce album szybko zyskał miano multiplatynowej płyty, okazał się największym bestsellerem w karierze piosenkarki, osiągając nakład ponad 300 tys. egzemplarzy. Na szczyty list przebojów trafiły również: „Niebo dla Ciebie”, „Ja płaczę” i już w 1997 tytułowa „Biała droga”. Wkrótce po premierze płyty Urszula uczestniczyła w festiwalu w Opolu oraz Sopot Rock Festiwal, a także na koncercie „Przystanek Woodstock” dla trzydziestotysięcznej widowni na lotnisku pod Szczecinem. Jeszcze w 1996 roku zarejestrowała materiał na płytę koncertową, zatytułowaną Akustycznie, która ukazała się 6 grudnia i zdobyła status platynowej płyty, z nakładem ponad 120 tys. sprzedanych sztuk. W nagraniach udział gościnnie wzięli m.in. Jan Borysewicz i José Torres. Ta płyta przyniosła także przebój „Coraz mniej”, który jest polskojęzyczną wersją piosenki „Wishing Well” z płyty Urszula & Jumbo. Materiał promowała również nowa wersja hitu „Dmuchawce, latawce, wiatr”.
W 1997 Urszula nagrała piosenkę „Co się z tobą dzieje” na składankę nagrań różnych wykonawców Być wolnym, która w nowej wersji trafiła również na jej kolejny album. W grudniu tego samego roku w duecie z Kayah nagrała premierowe nagranie „Uwierz, to nie ja”, umieszczone na kompilacji Playboy Play…, firmowanej przez miesięcznik „Playboy”. Wzięła udział w nagraniu piosenki przeciwko Fali Agresji i Przemocy – „Pokonać strach” (1998) obok takich wykonawców jak Natalia Kukulska, Andrzej Piaseczny, Mietek Szcześniak czy grupa Vox. 23 listopada 1998 wydała album, zatytułowany Supernova, który uzyskał status platynowej płyty i nakład ponad 120 tys. sztuk. Album przyniósł jeden z najpopularniejszych przebojów roku, „Anioł wie…” i nową wersję nagrania „Rysa na szkle”. Na listy przebojów trafiły także single „Dnie-ye!”, „Żegnaj więc” i „Depresja”.
26 kwietnia 2001 roku wydała kolejny album, zatytułowany Udar, nagrany w całości w domowym studio Urszuli i Stanisława Zybowskiego, Vega Studio. Płyta promowana była przez single: „Udar”, „Piesek twist”, „Klub samotnych serc” i „Progress”, które odniosły umiarkowany sukces. Album nie powtórzył sukcesu poprzednich płyt, został jednak nagrodzony złotą płytą za sprzedaż 35 tys. kopii. 25 sierpnia podczas 38. festiwalu sopockiego Urszula otrzymała statuetkę Bursztynowego Słowika za całokształt dokonań artystycznych. Również w 2001 roku do zespołu Urszuli dołączył znany gitarzysta rockowy Maciej Gładysz, zastępujący na koncertach chorego Stanisława Zybowskiego (zm. 22 listopada 2001 w warszawskim szpitalu Akademii Medycznej).
17 czerwca 2002 roku ukazał się dwupłytowy album The Best przygotowany przez Urszulę i jej męża z okazji dwudziestolecia pracy artystycznej. Na pierwszej płycie zebrano 12 największych przebojów Urszuli autorstwa Zybowskiego. Kompilację wzbogacił także jeden premierowy utwór „To, co było raz (nie wróci już)”, który ukazał się na singlu promującym tę kolekcję. Na drugiej, w wersjach koncertowych, umieszczono 11 utworów – pięć przebojów z lat 80. i 5 z lat 90. oraz cover utworu „Rock and Roll” z repertuaru Led Zeppelin. Album uzyskał status złotej płyty, osiągając sprzedaż ponad 35 tys. sztuk.